Ngày 04/02/2020, tại cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Ngoại giao, trả lời câu hỏi đề nghị cho biết bình luận của Việt Nam về việc bà Trần Tố Nga (78 tuổi, người Pháp gốc Việt) được một toà án tại Pháp chấp thuận xét xử vụ kiện 14 công ty sản xuất và bán chất độc hóa học cho quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam đã gây ra bênh tật cho bà và các con của bà, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng nêu rõ:

"Việt Nam phải chịu hậu quả nặng nề từ chiến tranh, trong đó có tác động lâu dài và nghiêm trọng của chất độc da dam/dioxin. Chúng tôi ủng hộ việc các nạn nhân của chất độc da cam/dioxin yêu cầu trách nhiệm pháp lý đối với các công ty hoá chất và sản xuất, thương mại chất độc da cam/dioxin của Hoa Kỳ trong cuộc chiến tranh tại Việt Nam.

Việt Nam cho rằng các công ty này phải có trách nhiệm khắc phục những hậu quả chất độc da cam/dioxin đã gây ra tại Việt Nam."

Ngày 14/5/2014, bà Trần Tố Nga đệ đơn lên Tòa án Evry kiện 26 công ty hóa chất của Mỹ (sau này một số công ty được rút khỏi danh sách bên bị kiện) đã cung cấp chất độc da cam cho quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam, gây hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của bà và các con của bà. Đơn kiện của bà được Luật sư William Bourdon, Văn phòng Luật sư William Bourdon và các cộng sự cùng đứng tên.

Ngày 9/4/2015, Chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam cũng đã gửi Thư ngỏ đến Tòa Đại hình Evry đề nghị xét xử nghiêm minh đơn kiện của bà Trần Tố Nga. Các tổ chức thành viên của Hội đã xin được trên 400.000 chữ ký ủng hộ vụ kiện và quyên góp được hàng trăm triệu đồng hỗ trợ kinh phí tiến hành vụ kiện cho bà Trần Tố Nga.

Ngày 25/1/2021, Tòa án của Pháp ở Evry đã tiến hành phiên xét xử vụ kiện của bà Trần Tố Nga, Việt kiều hiện đang sống tại Cộng hòa Pháp, nạn nhân chất độc da cam, kiện các công ty hóa chất của Mỹ.

Bà Trần Tố Nga kiện các công ty hóa chất của Mỹ với tư cách là công dân Pháp, nhưng bà bị phơi nhiễm chất độc da cam trong thời gian phục vụ chiến đấu ở Việt Nam và trở thành nạn nhân chất độc da cam. Vụ kiện của bà Trần Tố Nga là vụ kiện dân sự, bà Trần Tố Nga đứng đơn kiện với tư cách là công dân Pháp, dựa vào luật pháp của Pháp. Đây là lần đầu tiên đơn kiện của một nạn nhân chất độc da cam kiện các công ty sản xuất và cung cấp chất độc hóa học cho quân đội Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam được xét xử tại tòa. Trước đó, các vụ kiện của cựu chiến binh Mỹ và cựu chiến binh Hàn Quốc bị nhiễm chất độc da cam trong thời kỳ tham chiến ở Việt Nam chỉ được giải quyết “ngoài tòa”, trong khi đơn kiện của nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam không được Tòa án tối cao của Mỹ thụ lý bất chấp sự phản đối của dư luận.

Tại phiên tòa, khoảng 20 luật sư của 14 công ty hóa chất như Dow Chemical, Bayer-Monsanto, Harcros Chemical, Uniroyal Chemical, Thompson Hayward Chemical... có 4 giờ tranh luận bảo vệ cho quyền lợi các thân chủ giàu có của mình, còn 3 luật sư bảo vệ cho bà Nga gồm William Bourdon, Amélie Lefebvre và Bertrand Repolt chỉ có 1 giờ 30 phút. Ba luật sư này đã tình nguyện giúp bà Nga theo đuổi vụ kiện từ sáu năm qua.

Việc Tòa án Evry tiến hành xét xử đơn kiện của bà Trần Tố Nga là một việc làm đúng đắn, thể hiện sự công minh của luật pháp nước Pháp, phù hợp với chuẩn mực pháp lý và đạo lý của một xã hội tiến bộ; phù hợp với mong muốn của tất cả những người biết tôn trọng và bảo vệ công lý.

Phiên tòa ngày 25/1 mới chỉ là khởi đầu của một quá trình đấu tranh vì công lý cho nạn nhân chất độc da cam trong thời gian tới./.

PV Tạp chí DCVN